De warmtetransitie in de volgende versnelling: drie trends

De verduurzaming van de Nederlandse warmtevoorziening wordt steeds concreter. De warmtetransitie creëert nieuwe uitdagingen en tegelijkertijd werken verschillende partijen steeds slimmer samen om tot duurzame oplossingen te komen. Dat is af te leiden uit de inzichten die zijn gedeeld tijdens het Nationaal Warmte Congres 2020.

“Alleen samen lukt het om de warmtetransitie te doen slagen. Overheid, bedrijfsleven, onderwijs en burgers moeten samenwerken.” Dat staat in de inleiding van het e-book dat is verschenen naar aanleiding van het Nationaal Warmte Congres 2020. Naast het congres in november vonden recent ook een serie Masterclasses, workshops en excursies plaats. De cases en learnings daaruit zijn nu gebundeld in het e-book, waaraan ook Firan een bijdrage heeft geleverd.

In het e-book vallen drie trends op, die illustratief zijn voor de richting waarin de Nederlandse warmtetransitie zich ontwikkelt.

1. Juridische vraagstukken staan top of mind

De energietransitie roept technische, financiële, organisatorische én juridische vraagstukken op. Juridische thema’s staan in toenemende mate in de schijnwerpers. Actueel zijn onder meer de Warmtewet 2.0, het aanbestedingsrecht en zelfregulering. Zo verkent BEON, een samenwerkingsverband van 25 bedrijven in Oost-Nederland dat zich bezighoudt met verantwoorde biogrondstoffen en duurzame energie, de mogelijkheden voor een landelijke gedragscode voor biomassa.

Ook in het aanbestedingsrecht staan de ontwikkelingen niet stil. Firan en PNO Consultants vertelden tijdens het Warmte Congres over de do’s en don’ts voor financiële bijdragen van decentrale overheden aan de warmtetransitie. Daarover is inmiddels ook een handreiking verschenen, met een praktisch stappenplan om de ontwikkeling, realisatie en exploitatie van een warmtenet staatssteunproof te ondersteunen.

2. De gemeente wordt steeds meer een aanjager

De samenwerking tussen de diverse spelers in de warmtetransitie krijgt steeds meer vorm. Zo blijkt uit onderzoek van HIER dat energiecoöperaties een steeds professionelere gesprekspartner van het lokale bestuur worden. Daarnaast participeren een toenemend aantal gemeenten samen met andere publieke partijen in gemeentelijke warmtebedrijven om de lokale warmtetransitie aan te jagen en in goede banen te leiden.

De verschillende behoeften en belangen die aan de orde zijn in de lokale aanpak van aardgasvrije wijken vereisen een stevige regisseur. De gemeente is daarvoor de aangewezen partij. In verschillende steden is zichtbaar dat gemeenten de beweging richting een aardgasvrije gebouwde omgeving weten te regisseren en versnellen.

Een goed voorbeeld is het warmtenet in Hengelo, dat tijdens het Nationaal Warmte Congres is uitgeroepen tot het meest innovatie warmtenet van Nederland. In zijn bijdrage aan het congres onderstreept wethouder Claudio Brugginkde noodzaak van verdere samenwerking tussen gemeenten en andere partners in de energietransitie, zoals woningcorporaties en de industrie.

3. De bronnenstrategie is actueler dan ooit

De lokale warmtetransitie vereist logischerwijs veel aandacht voor infrastructurele vraagstukken, zoals bouwkundige aanpassingen die nodig zijn om woningen en wijken aardgasvrij te maken. Ook de drukte in de Nederlandse ondergrond is een actueel aandachtspunt, bijvoorbeeld bij de aanleg of uitbreiding van een warmtenet. Tegelijkertijd is de bronnenstrategie, die een belangrijke basis is voor de Transitievisie Warmte, van doorslaggevend belang voor de technische en financiële haalbaarheid van aardgasvrije warmte-oplossingen.

De lokale beschikbaarheid van duurzame bronnen – en de inzetbaarheid daarvan voor betaalbare oplossingen voor de bestaande bouw – is een centraal thema in de actuele discussies over de warmtetransitie. In het e-book van het Nationaal Warmte Congres zijn voorbeelden te vinden van vernieuwende initiatieven om bijvoorbeeld aquathermie, industriële restwarmte en zonnestroom te benutten. Firan en de Dutch Datacenter Association (DDA) zetten in een workshop de trends, issues en aanpakken in datacenterwarmte op een rij.

In een workshop onder leiding van adviesbureau Balance deelden Firan en NetVerder de ervaringen uit Zaanstad en Delft. De open infrastructuur van de warmtenetten betekent dat er verschillende bronnen aan kunnen worden toegevoegd, en dat leveranciers onder gelijke voorwaarden toegang hebben tot het netwerk. Daarmee leggen open warmtenetten een betrouwbare basis voor de duurzame warmte van de toekomst.

Op 25 november 2021 vindt de veertiende editie van het Nationaal Warmte Congres plaats. Zien we u daar?

Bekijk ondertussen onze website voor nieuws, cases en tools, en neem gerust contact op voor meer informatie.

Delen op social media
Aan de slag met de infra voor nieuwe energie? Firan is er klaar voor!