Hoe zorgen we dat de warmtenetten van de toekomst duurzame, betrouwbare en betaalbare warmte leveren? Detlef Meijer van Firan en Guy Konings van NetVerder wisselen in een nieuwe podcast van APPM van gedachten over de actuele ontwikkelingen in de warmtetransitie.
Welke bijdrage leveren warmtenetten aan de energietransitie in Nederland? Welke publieke waarden, zoals duurzaamheid en betaalbaarheid, spelen daarbij een rol? Hoe organiseren gemeenten en andere partijen die zijn betrokken bij de warmtetransitie de ontwikkeling van open warmtenetten? Het zijn vragen die aan bod komen in de eerste editie van de VrijMiPo van APPM, met als gasten Detlef Meijer, manager business development van Firan, en Guy Konings, manager warmte van infrabedrijf NetVerder.
In het Klimaatakkoord is afgesproken dat in 2030 zo’n 1,5 miljoen bestaande woningen 2030 aardgasvrij moeten zijn. Warmtenetten worden een steeds belangrijker alternatief, signaleren Douwe van Langelaar en Floris van Proosdij van APPM. De centrale vraag van de podcast is: hoe ziet de ideale ordening van de warmtemarkt eruit?
Ruimte voor diversiteit
De nieuwe Warmtewet schetst de organisatorische en juridische kaders voor de warmtetransitie. De contouren van de Warmtewet 2.0, die naar verwachting in 2022 van kracht wordt, gaat ervan uit dat de gemeente één partij integraal verantwoordelijk maakt voor de gehele lokale warmteketen.
Er is ook ruimte nodig voor andere manieren van samenwerken tussen productie, transport en levering van stadswarmte, zeggen Meijer en Konings. “Een splitsing van verantwoordelijkheden tussen verschillende onderdelen van de warmteketen doet meer recht aan de diversiteit aan aanpakken en warmtebronnen die nu ontstaan”, aldus Meijer. Naast de open warmtenetten die Firan ontwikkelt, gaat het dan ook om bijvoorbeeld kleinschalige oplossingen op wijkniveau en initiatieven van energiecoöperaties.
Betrouwbaar, betaalbaar en toekomstbestendig
Leveringszekerheid, efficiency en snelheid zijn veelgehoorde argumenten om te kiezen voor een integrale aanbesteding van een warmtenet. Is dat terecht?, vragen Van Langelaar en Van Proosdij van APPM. Dankzij vernieuwende manieren van samenwerking gaat een splitsing van de verantwoordelijkheden voor de diverse onderdelen van de warmteketen niet ten koste van betrouwbaarheid en efficiëntie, vindt Konings.
Meijer voegt toe dat de snelheid van de ontwikkeling van warmtenetten vooral wordt bepaald door de mate waarin de bron, het netwerk en de vraag op elkaar zijn afgestemd. “De snelheid van het ontwikkel- en realisatietraject hangt samen met bijvoorbeeld de drive van de gemeente en de actieve betrokkenheid van woningcorporaties. Hoe urgent wordt de overstap naar aardgasvrije warmte ervaren? Zijn er natuurlijke momenten, zoals geplande werkzaamheden en renovaties, om op aan te haken?”
Manifest ‘Naar een toekomstbestendige warmtewet’
Om de noodzaak van diversiteit in de warmtemarkt te onderstrepen, presenteerde een coalitie van zo’n veertig warmtepartijen in juni het manifest “Naar een toekomstbestendige warmtewet”. Konings: “De oproep is om ruimte te geven aan de volledige kracht van alle partijen – van lokale overheden, netwerkbedrijven, woningcorporaties en milieuorganisaties tot energiecoöperaties en de Woonbond. We hebben elkaar allemaal hard nodig om de warmtetransitie te versnellen en met de daarvoor vereiste innovatie aan de slag te gaan. Innovatie ontstaat namelijk bottom-up – en creëer je niet met de one size fits all aanpak uit de voorgestelde Warmtewet, maar juist via open en eerlijke samenwerking tussen alle partijen.”
De nieuwe generatie warmtenetten
In de podcast noemen Meijer en Konings verschillende voorbeelden van vernieuwende samenwerkingen aan de warmtenetten van de toekomst. In Delft werkt NetVerder samen met de gemeente en vier woningcorporaties aan een open net, waarvan meerdere bronnen en leveranciers gebruik kunnen maken. Meijer vertelt over Zaanstad, waar het warmtenet open by design is. “We hebben met de huidige bron en leverancier afgesproken dat toekomstige nieuwe bronnen en leveranciers onder dezelfde voorwaarden toegang krijgen tot het netwerk.”
Konings benadrukt dat de nieuwe generatie open warmtenetten nu al werkelijkheid aan het worden zijn. “Als netwerkbedrijven zijn we onderdeel van de warmteketen, en ontwikkelen we lokale arrangementen om het net open te stellen voor verschillende partijen.”
Transparantie voor de toekomst
Betaalbaarheid, duurzaamheid en transparantie zijn kernwoorden voor de warmtenetten van de toekomst, zeggen Meijer en Konings. “Openheid is nodig om duidelijk te maken welke opties en alternatieven er zijn, en waar we naar toe willen. Dan kan je partijen meekrijgen en vervolgens gezamenlijk keuzes maken over de lokale warmteketen – en uiteindelijk zo de warmtetransitie versnellen.”
