Modulaire warmtesystemen maken het mogelijk om woningen en wijken stapsgewijs aardgasvrij en CO2-neutraal te maken. Hoe werkt dat precies en wat zijn de voordelen voor gemeenten en woningcorporaties die met een modulaire aanpak aan de slag gaan? Firan geeft antwoord op de veelgestelde vragen.
Vanuit landelijke en lokale klimaatdoelstellingen staan gemeenten en woningcorporaties voor de opgave om op korte termijn stappen te zetten naar een duurzame en CO2-neutrale gebouwde omgeving. Wat zijn de beste opties voor matig geïsoleerde woningen als er geen warmtenet in de omgeving is?
De modulaire warmtesystemen van Firan leveren gemeenten en woningcorporaties de bouwstenen om woningen en wijken stapsgewijs en toekomstbestendig aardgasvrij te maken. De basismodule met een collectieve luchtwarmtepomp en warmtedistributienet is direct inzetbaar in de bestaande bouw, zonder dat er op gebouwniveau eerst ingrijpende en kostbare aanpassingen zijn vereist. Het systeem is vervolgens flexibel, snel en efficiënt door te ontwikkelen tot een warmtenet dat gebruik maakt van lokale duurzame bronnen.
Waarom is een modulair warmtesysteem nu zo actueel?
Voor wijken die op korte termijn van het aardgas af gaan en vanwege een matige isolatie voorlopig zeker nog behoefte hebben aan warmte op een (middel)hoge temperatuur, is een modulair warmtesysteem een ideaal vertrekpunt.
Een modulaire aanpak ondersteunt en vereenvoudigt de overgang naar een betrouwbare, betaalbare en duurzame warmtevoorziening. Zo zijn de modulaire systemen van Firan al geschikt voor buurten met vierhonderd tot achthonderd woningen. Dat maakt de warmtetransitie overzichtelijk en hanteerbaar.
Gemeenten en woningcorporaties hebben er bovendien een toekomstbestendige oplossing mee in handen: een warmtesysteem dat al op korte termijn bijdraagt aan het aardgasvrij maken van woningen, wijken en gebieden, en vervolgens de komende jaren steeds verder verduurzaamt. Dat gebeurt met zeer beperkte aanpassingen aan woningen, en dus met minimale overlast voor bewoners. En zonder het risico van ongewenste lock-ins.
Hoe werkt een modulair warmtesysteem?
De modulaire warmtesystemen van Firan starten vanuit een centraal wijkproductiestation met een hybride installatie met collectieve luchtwarmtepompen (en gasgestookte ketels die piekbelastingen opvangen en als back-up fungeren).
Het wijkproductiestation brengt de warmte naar de gewenste temperatuur (zoals 70°C) en een distributienet levert de woningen de warmte voor ruimteverwarming en warm water. Een buffervat met slimme besturingssoftware zorgt voor de maximale inzet van de warmtepomp en de minimale toepassing van de gasketels.
Afhankelijk van de lokale warmtevraag en de concrete situatie in de wijk is de basismodule flexibel en efficiënt opschaalbaar tot een robuuste voorziening voor de gehele regio. Alle buurten met centrale wijkproductiestations zijn namelijk onderling te schakelen en vervolgens te verbinden met grootschalige (bestaande en nieuwe) netten in de omgeving. In aanvulling op de basismodule, die gebruik maakt van warmte uit de buitenlucht en daardoor in elke buurt inzetbaar is, zijn er dan koppelingen mogelijk met lokaal beschikbare bronnen zoals restwarmte van datacenters, aquathermie en geothermie. Door de inzet van duurzame stroom en groen gas – en op termijn mogelijk zelfs waterstof – worden de gasketels uitgefaseerd.
Wat zijn de voordelen van een modulair warmtesysteem?
Een modulair warmtesysteem van Firan is een concreet en laagdrempelig startpunt voor verduurzaming. Er hoeft niet te worden gewacht tot er een grootschalig warmtenet is ontwikkeld: de eerste stappen naar een duurzaam alternatief voor aardgas kunnen nu al worden gerealiseerd, om straks verder te worden uitgewerkt. Daarbij geeft de modulaire aanpak gemeenten en woningcorporaties steeds de ruimte om de juiste vervolgacties te nemen richting aardgasvrije en CO2-neutrale woningen en wijken.
BEPERKTE AANPASSINGEN NODIG OP WONINGNIVEAU
Er zijn geen verregaande isolatiemaatregelen noodzakelijk, de radiatoren in de woningen blijven bruikbaar, en een compacte afleverset vervangt de cv-ketel. Daarom veroorzaakt de introductie van het nieuwe warmtesysteem zeer weinig overlast voor bewoners, en worden corporaties ontzorgd bij de verduurzaming van de woningvoorraad.
WONINGEN OP KORTE TERMIJN AARDGASVRIJ
Woningen zijn op korte termijn aardgasvrij, wat direct een CO2-reductie oplevert. De verdere verduurzaming van het systeem vindt plaats vanuit de wijkproductiestations. Dat is efficiënt en minimaliseert de overlast en kosten van gebouwaanpassingen.
SNEL EN EFFICIËNT TE REALISEREN
Een modulair warmtesysteem is snel en efficiënt te realiseren, onafhankelijk van de ontwikkeling van grootschalige warmtenetten.
TOEKOMSTBESTENDIGE AANPAK
De modulaire aanpak van Firan is toekomstbestendig, omdat het systeem is voorbereid op een scala aan warmte-oplossingen. Zo is het altijd mogelijk om aan te sluiten op een warmtenet in de omgeving, als er lokaal duurzame bronnen (bijvoorbeeld restwarmte uit datacenters en aquathermie) beschikbaar komen.
OPEN INFRASTRUCTUUR, ONAFHANKELIJK NETBEHEER
Firan werkt samen met publieke en private partijen, met een open infrastructuur en een onafhankelijk netbeheer als basis. Daardoor is er alle ruimte voor woningcorporaties en gemeenten om grip te houden op de warmtetransitie. Daarnaast legt de aanpak de basis voor maatschappelijk en politiek draagvlak, omdat de keuzevrijheid voor afnemers van warmte is gegarandeerd en ongewenste lock-ins worden voorkomen.
Wat zijn de succesfactoren van modulaire warmtesystemen?
Modulaire warmtesystemen zijn speciaal ontwikkeld om gebouwen met een matig isolatie (zoals woningen met een energielabel D of slechter) gefaseerd aardgasvrij te maken. Daarmee worden al op korte termijn stappen gezet richting een duurzame warmtevoorziening, en kunnen investeringen in bijvoorbeeld isolatie over een langere periode worden verspreid. De stapsgewijze aanpak is daarom primair geschikt voor de bestaande bouw, met een vraag naar warmte op een (middel)hoge temperatuur. De toepassing in nieuwbouw ligt minder voor de hand. In de praktijk is het overigens mogelijk dat enkele nieuwe en/of gerenoveerde woningen gebruik maken van de basismodule, als onderdeel van een gebiedsgerichte aanpak en als tijdelijke fase in de transitie naar een lokaal warmtenet.
Een aandachtspunt bij de toepassing van modulaire warmtesystemen is – net als bij andere collectieve warmte-oplossingen – de actieve betrokkenheid van bewoners en andere stakeholders in de buurt. Openheid over de duurzaamheid, betrouwbaarheid en betaalbaarheid van de overstap naar een collectieve warmtevoorziening voor een aardgasvrije wijk is een randvoorwaarde voor het lokale draagvlak – en daarmee een sleutel tot succes.
Wat zijn de goede voorbeelden uit de praktijk?
In Didam verkennen de gemeente Montferland, woningcorporatie Plavei en Firan de mogelijkheden van een warmtenet voor zeshonderd woningen in de Bloemenbuurt. Uit verkennende studies is een modulair warmtesysteem als beste optie voor de korte termijn naar voren gekomen. Het gaat om een hybride systeem van een wijkproductiestation met een collectieve luchtwarmtepomp en gasketels en een distributienet. Daarmee zijn de woningen direct aardgasvrij te maken. Met de ontwikkeling van het warmtenet wordt het mogelijk om ook de inzet van de collectieve warmtepomp en gasketels uit te faseren.
De collectieve oplossing draagt volgens Plavei bij aan de betaalbaarheid: de woningcorporatie plaatst immers geen individuele warmtepompen, maar maakt gebruik van één unit in de buurt. Plavei, met zo’n 4.000 woningen in de Gelderse gemeenten Montferland en Zevenaar, ziet de modulaire aanpak als een goede startmotor voor een aardgasvrije Bloemenbuurt en duurzaam Didam. Na de Bloemenbuurt kunnen mogelijk ook andere wijken aansluiten. Op termijn is misschien zelfs een verbinding met andere netten in de regio mogelijk, met een koppeling naar Zevenaar en afvalverwerker AVR in Duiven als bron.
Ook in andere gemeenten zijn plannen in de maak om het modulaire warmtesysteem van Firan te gaan toepassen als vertrekpunt voor de ontwikkeling van een lokaal warmtenet. Een inspirerend voorbeeld van de technische mogelijkheden van modulaire warmtesystemen is te vinden in Nijmegen. Daar hebben de gemeente, bewonersorganisatie Duurzaam Hengstdal, netwerkbedrijf Alliander en woningcorporatie Woonwaarts het initiatief genomen om een kleinschalig en modulair energiesysteem te ontwikkelen.
Stapsgewijs naar de duurzame warmte van de toekomst
Firan ontwikkelt, realiseert en beheert de infra voor nieuwe energie. We zijn ervan overtuigd dat onze collectieve warmte-oplossingen met onafhankelijk netbeheer, die toegankelijk zijn voor uiteenlopende bronnen, leveranciers en afnemers, klaar zijn voor de duurzame wereld van morgen.
Ook onze modulaire warmtesystemen zijn gebaseerd op een open infrastructuur. Firan zorgt dat het systeem is afgestemd op de specifieke situatie in de wijk: van de realisatie tot het beheer van de infrastructuur. Voor de warmteproductie en -levering werken we samen met verschillende publieke en private partners, zoals bronexploitanten en energieleveranciers. Daarmee waarborgen we de keuzevrijheid van consumenten en ondersteunen we gemeenten, woningcorporaties en andere spelers om de regie te voeren over de warmtetransitie en de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Door samen op buurtniveau stapsgewijs te verduurzamen – snel, efficiënt, flexibel, opschaalbaar en zonder gedoe achter de voordeur – maken we de warmte van de toekomst toegankelijk voor iedereen. Vandaag al aan de slag, voor de duurzame wereld van morgen.
