Op 10 juni heeft een coalitie van bijna 40 partijen, waaronder Alliander, aan de Tweede Kamer een manifest aangeboden dat oproept om de diversiteit in de warmtemarkt te vergroten. Aanleiding voor het initiatief zijn de plannen voor de nieuwe Warmtewet, die volgens de coalitie ten koste gaat van maatschappelijk draagvlak, innovatie en duurzaamheid.
De grootschalige aanleg van warmtenetten heeft alleen kans van slagen als gemeenten en burgers achter de plannen staan. Maar het is onwaarschijnlijk dat de nieuwe Warmtewet zorgt voor dit noodzakelijke maatschappelijke draagvlak, aldus het manifest Naar een toekomstbestendige warmtewet.
De huidige opzet van de zogenoemde Warmtewet 2.0, die naar verwachting in 2022 van kracht wordt, gaat ervan uit dat de gemeente één partij aantrekt om verantwoordelijkheid te nemen over de integrale warmteketen. “De ervaringen leren dat de grootschalige warmtenetten die – vaak voor tientallen jaren – in handen zijn van integrale warmtebedrijven ten koste gaan van het lokale draagvlak voor de warmtetransitie”, zegt André Meijer, directeur Firan, onderdeel van Alliander.
Momentum voor diversiteit
“Als we afgaan op de contouren die de Warmtewet 2.0 nu schetst, worden innovatieve samenwerkingen om open warmtenetten te realiseren straks onmogelijk, terwijl deze essentieel zijn om warmtenetten werkelijk duurzaam, betrouwbaar, betaalbaar en toekomstbestendig te maken,” zegt Leen van Dijke van Stroomversnelling, een van de initiatiefnemers van de nieuwe warmtecoalitie.
Met het manifest vraagt de warmtecoalitie de politiek om in de nieuwe Warmtewet geen focus te leggen op het traditionele one size fits all model.
Meijer: “De wetswijziging creëert een momentum om de diversiteit in de warmtemarkt te vergroten en daarmee bij te dragen aan de versnelling van de energietransitie. Dan is het van belang dat de nieuwe wet ruimte geeft aan de vernieuwende initiatieven van publiek-private samenwerkingsverbanden en energie- en warmtecoöperaties. Op die manier worden er – op basis van lokaal draagvlak en met de inzet van de expertise van alle partijen in de warmteketen – kleinschaliger en open netten gerealiseerd die klaar zijn voor de duurzame wereld van morgen.”
Brede warmtecoalitie ziet succesvolle voorbeelden
Het manifest “Naar een toekomstbestendige warmtewet” is opgesteld door een warmtecoalitie van bijna 40 partijen, waaronder lokale overheden, netwerkbedrijven, woningcorporaties, warmtecoöperaties, milieuorganisaties, de Consumentenbond en bewonersverenigingen.
De coalitie ziet al steeds meer succesvolle voorbeelden van open warmtenetten: warmtenetten zoals in Zaanstad, die zijn gerealiseerd via vernieuwende publiek-private samenwerkingsvormen en toegankelijk zijn voor uiteenlopende bronnen, leveranciers en afnemers. Initiatieven in onder meer Amsterdam, Hilversum, Wageningen, et cetera maken duidelijk dat er ook bij coöperaties enthousiasme is voor open warmtenetten.
Meijer: “Juist in de huidige fase van de warmtetransitie is het van belang dat er volop ruimte en ondersteuning wordt gegeven aan deze ontwikkelingen. Daarmee versterken we marktwerking in de warmtesector, de maatschappelijke betrokkenheid bij de transitie naar een aardgasvrije gebouwde omgeving, en de keuzevrijheid voor consumenten. Dat alles komt ten goede aan de verduurzaming, versnelling en efficiëntie van de warmte-oplossingen van nu en straks.”
