De ontwikkeling van lagedruk netwerken is essentieel voor de toekomst van waterstof in Nederland. Dat is een van de belangrijkste conclusies van nieuw onderzoek van Netbeheer Nederland. Axel Schnoeckel, business developer bij Firan, zet de belangrijkste inzichten van het recente HyRegions-rapport op een rij.
Waterstof speelt een cruciale rol in de transitie naar het energiesysteem van de toekomst. Met name voor de verduurzaming van de energie-intensieve industrie is (groene) waterstof een veelbelovend alternatief voor aardgas. Er wordt inmiddels al hard gewerkt aan waterstofoplossingen voor ondernemingen, industriegebieden en havens. Hynetwork is gestart met de aanleg van een landelijk waterstofnetwerk. Firan is rond verschillende gemeenten aan de slag met regionale waterstofnetwerken.
Een robuuste infrastructuur is de basis om waterstof toepasbaar te maken voor industriële ondernemingen. Daarvoor zijn naast het landelijke transportnetwerk ook regionale distributienetten en lokale energienetwerken nodig. Maar wat betekent dat concreet voor de partijen die in de nabije toekomst gebruik willen maken van waterstofinfrastructuur, als afnemer en/of producent?
Nieuw onderzoek over de optimale waterstof-infrastructuur
Nieuw onderzoek, dat de regionale netwerkbeheerders uitvoerden in samenwerking met Gasunie en Hynetwork, schetst de perspectieven om het potentieel van regionale waterstofnetten te ontsluiten. Het eerste HyRegions-onderzoek – uit 2024 – verkende de vraag naar regionale waterstofnetwerken. Het tweede rapport geeft antwoord op een andere urgente vraag: op welke manier kan de industrie in de regio het beste worden aangesloten op een waterstofinfrastructuur?
Het nieuwe onderzoek laat zien dat een infrastructuur met een lage druk (<16 bar) een onmisbare schakel is om industriële partijen aan te sluiten op een waterstofnetwerk. De bouw, het onderhoud en het beheer van de leidingen en stations zijn kostenefficiënt. Een waterstofvoorziening op basis van een lagedruk netwerk voldoet ook goed aan de vragen en wensen van ondernemingen in de regio. Daarnaast zijn regionale netten doorgaans sneller aan te leggen dan hogedruk infrastructuur voor waterstof (>16 bar). Bijvoorbeeld omdat de hogedruk leidingen moeilijker inpasbaar zijn in de drukke bodem en ondergrond.
Lage druk voor een kostenefficiënte infrastructuur
Bijzonder aan het HyRegions-onderzoek is dat er ontwerpscenario’s zijn uitgewerkt voor verschillende gebieden in het zogenoemde cluster zes. Het cluster gaat over diverse energie-intensieve sectoren die verspreid zijn over Nederland, en die niet behoren tot de vijf grote industrieclusters waarop Waterstofnetwerk Nederland zich richt (Noord-Nederland, Noordzeekanaalgebied, Rotterdam-Moerdijk, Chemelot en Zeeland-West-Brabant).
Voor drie gebieden (in de Betuwe, Noordoost Groningen en Tilburg) zijn drie verschillende tracéstudies gemaakt. De studies vergelijken een lagedruk netwerk (<16 bar) met een hogedruk netwerk (>16 bar) en een hybride variant. Bij een hybride infrastructuur zijn voor de deelnemers aan een waterstofhub verschillende soorten afleverdruk mogelijk. Een lagedruk netwerk komt voor elk van de drie gebieden als de meest kostenefficiënte infrastructuur naar voren.
Snel in actie
We zien dat bedrijven, provincies en gemeenten aan de slag willen met waterstof, en dat er al verschillende projecten opstarten. Maar ondernemers ervaren nog allerlei onzekerheden. Hoe veilig en betrouwbaar is een waterstofnet? Op welke termijn is een aansluiting op het landelijke waterstofnetwerk mogelijk?
Het HyRegions-onderzoek geeft belangrijke inzichten om te komen tot een optimale waterstofinfrastructuur voor de Nederlandse industrie. Het is duidelijk dat er verschillende oplossingen nodig zijn. Lagedruk netwerken zijn in veel situaties de voorkeursoptie. Maar een combinatie van hogedruk en lagedruk leidingen is technisch aantrekkelijk voor netwerken die zich – vanwege de spreiding van de gebruikers ervan – over relatief lange afstanden (>100 kilometer) uitstrekken.
Volgens het HyRegions-rapport is er wel snel actie nodig om ondernemingen in cluster zes straks daadwerkelijk aan te kunnen sluiten.
- Netbeheer Nederland adviseert om regionale initiatieven te stimuleren. Een regionale aanpak is altijd maatwerk, maar met de ervaringen van koplopers ontstaan ook best practices. Dat helpt om andere projecten aan te jaren en de uitrol van netwerken op te schalen.
- Het onderzoek geeft de aanbeveling om vanuit een landelijk plan een concrete prioritering voor kansrijke projecten te maken.
- De netbeheerders pleiten voor meer samenwerking tussen de diverse partijen die zijn betrokken bij de waterstofinfrastructuur in Nederland. Wat is er nodig om de aanleg van lagedruk netwerken goed af te stemmen op de komst van het landelijke waterstofnetwerk? Welke marktordening doet recht aan het maatschappelijke belang?
Waterstof voor een duurzame industrie
Bij Firan zijn we ervan overtuigd dat lagedruk waterstofnetten een sleutelrol vervullen voor de verduurzaming van de regionale industrie. Daarnaast zijn regionale waterstofnetwerken een kickstarter voor het integrale energiesysteem van de toekomst. Daarom maken we werk van projecten voor lokale en regionale waterstofnetten. We denken ook mee over de randvoorwaarden om waterstofnetwerken tot een succes te maken. Het nieuwe HyRegions-rapport is voor ons een extra impuls om daarmee steeds stappen verder te zetten.
Bent u benieuwd naar de mogelijkheden van waterstof voor uw plannen voor verduurzaming? We staan voor u klaar!
