Lokale energienetwerken, zoals energy hubs, maken decentrale energie-uitwisseling mogelijk. Zo ontstaat er meer ruimte voor ondernemingen om lokaal opgewekte energie te gebruiken. Haike van de Vegte, senior business developer bij Firan, geeft antwoord op de veelgestelde vragen over capaciteitsdeling.
Er ligt een grote druk op de Nederlandse elektriciteitsnetten. De groeiende productie van zonne- en windenergie zorgt voor een hoge piekbelasting, en de vraag naar duurzame energie neemt alsmaar verder toe. In steeds meer regio’s is sprake van netcongestie. Grootzakelijke verbruikers krijgen dan voorlopig geen additionele netcapaciteit. Dat zet een rem op de uitbreiding van bedrijfsactiviteiten, de elektrificatie van vervoermiddelen en de verduurzaming van de energievoorziening.
Er is veel belangstelling voor vernieuwende concepten, zoals energy hubs, als oplossing voor netcongestie rond bedrijventerreinen. Lokale energienetwerken maken slimme combinaties van opwek, opslag en verbruik van hernieuwbare energie. Daardoor kunnen ondernemingen (verder) groeien en verduurzamen, zonder dat het elektriciteitsnet onnodig wordt belast. De samenwerking stelt ondernemingen namelijk in staat om via een energy hub onderling (virtueel) energie te delen. Daardoor ontstaat er meer ruimte om zelf opgewekte zonne- en windenergie te gebruiken. Capaciteitsdeling is daarmee een cruciale factor om energy hubs tot een succes te maken.
Waarom is capaciteitsdeling nu zo belangrijk?
Het kabinet stimuleert de ontwikkeling van energy hubs als onderdeel van een pakket aan maatregelen tegen netcongestie. Met name op bedrijventerreinen is er een groot potentieel voor energy hubs. Er ligt een forse verduurzamingsopgave, en voor veel ondernemingen is (duurzame) uitbreiding niet mogelijk vanwege de drukte op het elektriciteitsnet.
Energiemanagement en capaciteitsdeling zijn belangrijke onderdelen van energy hubs. Het energieverbruik van de deelnemende ondernemers wordt dan nauwkeurig gemonitord en geanalyseerd. Vervolgens brengt een slim energiemanagementsysteem de vraag en het aanbod onderling in balans, en delen de verschillende gebruikers gezamenlijk de totaal beschikbare aansluitvermogens. Daardoor wordt de bandbreedte van een aansluiting optimaal benut, en vermindert en stabiliseert de druk op het elektriciteitsnet.
Wat zijn de voordelen van capaciteitsdeling voor ondernemingen en bedrijventerreinen?
Capaciteitsdeling is een van de actuele oplossingen voor het maatschappelijke vraagstuk van netcongestie. De lokale energie-uitwisseling vergroot de efficiënte inzet van de lokaal beschikbare netcapaciteit en vermindert de noodzaak om energie te transporteren via het centrale elektriciteitsnet. Dat maakt het energiesysteem efficiënter en stabieler, en geeft een stimulans aan de inzet van duurzaam energie.
Daarnaast zijn er praktische voordelen voor ondernemingen en bedrijventerreinen. Aan de ene kant geeft een coöperatieve insteek van een energy hub de deelnemers toegang tot lokaal opgewekte energie tegen scherpe tarieven. Aan de andere kant ontstaat er een verdienmodel rond het lokale energienetwerk. Een onderneming die meer energie opwekt dan er zelf wordt verbruikt, kan overschotten aanbieden aan lokale gebruikers of aan traders.
Bovendien maken deelnemers via groepscontracten afspraken over vergoedingen voor de capaciteitsdeling. Een onderneming die een grotere netaansluiting heeft dan nodig, kan transportcapaciteit tegen een vergoeding ter beschikking stellen aan een of meerdere andere deelnemers van de energy hub.
De financiële prikkels geven een extra impuls aan de inzet van lokale duurzame energie, zoals van zonnecollectoren en windturbines. Dat draagt bij aan de verduurzaming van ondernemingen en bedrijventerreinen én aan de lokale en regionale energietransitie.
Welke goede voorbeelden zijn er al?
Capaciteitsdeling creëert nieuwe perspectieven voor verduurzaming en energie-optimalisatie van bedrijventerreinen. Het gaat om een vernieuwende manier van samenwerken, die niet overal mogelijk is en die altijd maatwerk nodig is. Maar er zijn wel diverse veelbelovende pilots en inspirerende projecten.
Een goed voorbeeld is te vinden in het Amsterdamse havengebied. Daar verkent Firan samen met partners van het project “Energy Hubs voor Inpassing van Grootschalige hernieuwbare Energie” (EIGEN) de potentie van energy hubs met groepscontracten. De ondernemers van de Energie Coöperatie Amsterdamse Haven maken gebruik van het groeps-capaciteitsbeperkingscontract (groeps-CBC) om de huidige netcapaciteit slimmer te benutten. In combinatie met een technologische koppeling via slimme meters worden vraag en aanbod van energie dan lokaal samengebracht. Daarmee vangen de deelnemende bedrijven de pieken in het energieverbruik gezamenlijk op, en wordt er optimaal gebruik gemaakt van het elektriciteitsnet.
Koploperprojecten zoals in het Amsterdamse havengebied geven al enkele inzichten voor de succesvolle inzet van capaciteitsdeling. Zo blijken transparantie en samenwerking belangrijke succesfactoren.
De netbeheerder deelt data over het elektriciteitsnetwerk, zoals over de locaties van kabels en de beschikbare netcapaciteit. Ondernemers in de Energie Coöperatie Amsterdamse Haven geven elkaar inzicht in het actuele energieverbruik, zodat tekorten en overschotten van duurzame energie met elkaar kunnen worden gedeeld.
De openheid rond data-analyses stimuleert vervolgens de onderlinge samenwerking. Ondernemers op een bedrijventerrein gaan in de energy hub coöperatief met energiebeheer aan de slag. De onderlinge samenwerking zorgt voor nieuwe ruimte voor duurzame groei.
Route naar het energiesysteem van de toekomst
De verwachting is dat de komende jaren steeds meer standaardisering van aanpakken ontstaan, zodat de inzet van energy hubs opschaalt en versnelt. Via onder meer het EIGEN-consortium deelt Firan de data-analyses en andere inzichten uit de diverse pilots en projecten om daaraan invulling te geven.
De ontwikkeling van energy hubs voor bedrijventerreinen zien we als een van de veelbelovende routes naar een duurzaam, betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem. Als specialist in de infra voor nieuwe energie zetten we natuurlijk alles op alles om deze transitie te versnellen.
