De technische mogelijkheden en de wet- en regelgeving rond warmtenetten zijn volop in ontwikkeling. Ondertussen staan woningcorporaties voor de opgave om de woningvoorraad aardgasvrij te maken. Experts van Firan en Alliander gingen in december 2023 in gesprek met woningcorporaties over de opgaven én oplossingen. We zetten de belangrijkste lessons learned van de interactieve kennissessie op een rij.
De doelen uit het Nederlandse Klimaatakkoord komen steeds dichterbij. In 2030 moeten zo’n 1,5 miljoen woningen aardgasvrij zijn. Het einddoel is dat in 2050 de gebouwde omgeving volledig klimaatneutraal is. Gemeenten nemen vanuit de Transitievisie Warmte het voortouw in de lokale warmtetransitie. Maar ook woningcorporaties, die met een bezit van 450.000 woningen beschikken over een grote slagkracht, vervullen een sleutelrol voor de verduurzaming van de warmtevoorziening.
Wat komt er allemaal kijken bij de ontwikkeling, realisatie en exploitatie van aardgasvrije warmtevoorzieningen voor woningen? Welke technische configuraties zijn er mogelijk? Hoe zorgen we voor betrouwbare, betaalbare en duurzame oplossingen voor de bestaande bouw en nieuwbouw? Welke kaders zijn er vanuit de wet- en regelgeving, nu en straks? Het zijn vragen die woningcorporaties regelmatig stellen aan Firan. Op 11 december 2023 organiseerden we daarom een kennissessie in Duiven. Experts van Firan en Alliander wisselden met woningcorporaties uit verschillende delen van het land van gedachten over de actuele issues en de mogelijke oplossingsrichtingen.
Aardgasvrij wonen: van opgave tot oplossing
Naast hybride en all electric warmtepompen zijn collectieve oplossingen zoals warmtenetten een hoofdroute naar een aardgasvrije woningvoorraad. Met een aansluiting op een warmtenet maken gebouwen relatief snel en eenvoudig de overstap van een gasgestookt warmtesysteem naar een duurzaam alternatief. De collectieve aanpak maakt het mogelijk om efficiënt gebruik te maken van lokaal beschikbare duurzame bronnen, zoals aquathermie, restwarmte van datacenters en geothermie.
Tijdens de kennissessie vertelde Vincent Helfferich, manager business development van Firan, over de opgave om corporatiewoningen aardgasvrij te maken. Het Rijk, gemeenten en woningcorporaties hebben in het Klimaatakkoord Gebouwde Omgeving concrete afspraken en doelstellingen vastgelegd, die betekenen dat er vóór 2030 nog zo’n 500.000 woningen moeten worden aangesloten op een warmtenet. Dat vraagt om een enorme inzet op de verduurzaming van de bestaande bouw.
Productmanager Simon Goes schetste de voors en tegens van warmtepompen en warmtenetten. Zo is de efficiënte inzet van duurzame bronnen een belangrijk voordeel van een warmtenet. Daarnaast zorgen collectieve oplossingen voor minder druk op het elektriciteitsnet dan all electric warmtepompen.
Warmtenetten in theorie én praktijk
De praktijkvoorbeelden van hoge temperatuur warmtenetten, bronnetten en modulaire warmtesystemen van Firan geven waardevolle lessen voor woningcorporaties die aan de slag zijn met de transitie naar aardgasvrij wonen. De warmtenetten in Zaanstad, Harderwijk en Didam maken bijvoorbeeld duidelijk dat elke situatie specifiek is, maar toch niet geheel uniek. Daardoor is het mogelijk om de leerpunten uit verschillende projecten mee te nemen in het ontwikkeltraject van nieuwe initiatieven – en daarmee de transitie te versnellen.
Daarnaast benadrukken Helfferich en Goes dat een nauwe samenwerking in de gehele lokale warmteketen nodig is om te komen tot de juiste (technische) oplossing en aanpak. Elke keuze in de ontwerpfase van een warmtenet werkt namelijk door in de ontwikkeling, realisatie en exploitatie.
Nieuwe Warmtewet: de gevolgen voor woningcorporaties
Business analist Mike van Oudshoorn deelde tijdens de kennissessie actuele inzichten over de mogelijkheden voor subsidies en over de toekomstige wijzigingen in de tariefstructuur voor warmtenetten. De tarieven voor stadsverwarming worden in de nieuwe Warmtewet, de Wet Collectieve Warmtevoorziening (Wcw), losgekoppeld van de gasprijzen. In plaats daarvan geldt een kostprijs plus een redelijk rendement. De nieuwe tarifering sluit aan bij de centrale gedachte van de Wcw: dat de warmtesystemen van de toekomst betaalbaar, duurzaam en betrouwbaar zijn.
Adviseur Matthew van de Woerdt van Alliander maakte duidelijk dat de nieuwe spelregels van de Wcw, die naar verwachting in 2025 van kracht wordt, een impuls geven aan de ontwikkeling van publieke warmtenetten. Woningcorporaties zijn daarbij een belangrijke speler. Participatie is namelijk een verplicht onderdeel van het gemeentelijke warmteprogramma. Bewoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties, waaronder woningcorporaties, worden dan actief betrokken bij de wijkgerichte aanpak van de warmtetransitie. Daarmee zijn woningcorporaties straks – meer dan ooit – een essentiële schakel tussen de lokale warmteprogramma’s en de wijken die aardgasvrij worden gemaakt.
Meer weten over de mogelijkheden van collectieve warmte-oplossingen voor de verduurzaming van corporatiewoningen? Ontdek alle voordelen van publieke warmtenetten en modulaire warmtesystemen, en neem voor vragen gerust contact met ons op.
